Homeros İlyadasında; İda(Kaz) Dağındaki altardan şöyle bahseder:”Uçup giden tunç ayaklı, altın yeleli atların sırtında vardılar, canavarın anası, kaynağı bol İda’ya, Gargaran’daydı Zeus’un tapınağı, kokulu sunağı. İnsanları, tanrıların babası durdurdu, atları çözüp sürekli bir dumanla, koyu bir dumanla göz kamaştıran çalımıyla oturup dağın doruğuna, Troia’ yı, Akalıların gemilerini süzdü.
Zeus ile Hera’nın aşkına da şahit olmuştur Gargaran’daki altar. İlyada da şöyle anlatılır bu durum: Hera dosdoğru yürüdü Gargaran Doğruğuna. İda’nın en yüksek tepesiydi bu. Bulutları devşiren Zeus, onu gördü. Görür görmez aşk sardı düşünceli kafasını. Ve Hera Zeus’un dokuz eşinin birincisi oldu.
Zeus Altarını; Truva’yı gün yüzüne çıkaran Alman maceraperest Heinrich Schlieman ve Alman arkeolog Judeich tarafından İda Zeus Altarı olarak tanımlanmıştır.
Ayvalık, Antik Çağ’da bir tür yabani ayva anlamına gelen Kidonia olarak anılıyordu. Bölgeye ilk yerleşenlerinin Midilli’nin Kydona köyünden ya da Girit’in Kydonies bölgesinden gelmiş olabilecekleri düşünülmektedir. Bazı görüşler de Ayvalık’ın (Eolya’nın) bozulmuş şekli olduğudur. Ayvalık anlamına gelen Kydonie ismi ise, MÖ 330’dan beri kullanılmaktadır.
Ayvalık, doğal güzellikleri, plajları, tarihi ve kültürel mekânları, iklimi ve adaları ile birlikte turizm potansiyeli yüksek yörelerden birisidir. İlçenin doğal güzelliklerinin yanı sıra Ayvalık merkez ve Alibey Adası’ndaki neo-klasik sivil mimari örneklerinin oluşturduğu kent dokusu da turizm arzını zenginleştirmektedir. Esas itibariyle ilçe açık bir müze görünümündedir. Ayrıca, çevre il ve ilçelerde bulunan antik kentler de turizm açısından büyük önem taşımaktadır.
Şeytan Sofrası, Ayvalık’a hakim büyük kayalık tepelerin üzerinde yer alan ve üzerinde şeytanın ayak izi olduğuna inanılan eski bir lav birikintisi. İrili ufaklı 22 adadan oluşan ayvalık Adaları ve Midilli Adası’nın muazzam manzarasının panoramik olarak izlendiği bir tepe olan Şeytan Sofrası, Ayvalık ilçe merkezinin 8 km güneyinde bulunuyor.
Şeytan Sofrası mevkiinde, denize serpilmiş kuğu gibi süzülen 22 ada ve Midilli, özellikle gün batımlarında turuncu renge bürünen gökyüzüyle birleştiğinde ortaya anlatılması güç bir manzara çıkıyor. Güneşin batmasıyla yakın zamanlarda ziyaretçi akınına uğrayan bölge, Ayvalık’a tepeden bakan ve oldukça geniş bir alanı seyir imkanı sunuyor.
Midilli Adası (İngilizce adı Lesvos Adası), Ege Denizi’nin kuzeydoğusunda bulunan, Yunanistan’a ait bir Ege adasıdır. Yunanistan’ın ana karasından çok, Türkiye’nin Ayvalık İlçesi’ne yakın olan ada, Yunanistan’ın Girit ve Rodos’tan sonra 3. büyük adasıdır. Midilli Ayvalık arası 14 deniz milidir.
Adanın merkezi Mytilene’dir. Bizler adayı her ne kadar Midilli olarak adlandırsak da, adanın bilinen yerel ismi Lesvos’dur. Lesvos ismi ise ünlü Yunan şairi; Midilli’de dünyaya gelen Sappho’ dan gelmektedir. Osmanlı İmparatorluğu’nun en ünlü denizcilerinden Barbaros Hayrettin Paşa 1467 yılında bu adada doğmuştur. Adanın nüfusu Limni ve Bozbaba Adaları ile beraber 115.000 civarındadır. Midilli Adası, 370 km sahil uzunluğuna sahiptir. Ada 3 büyük körfez; Kalloni, Gena ve Polichnitos Körfez’leri ile çok sayıda koylara sahiptir.
